Opublikowane w dniu 2 kw. 2014 | 14 komentarzy

Na co dzień praktycznie każdy z internautów spotyka się ze zjawiskiem spamu. W praktyce pojęcie to jest rozumiane bardzo szeroko i w skrócie można napisać, że oznacza ono wszelkie niechciane wiadomości otrzymywane różnymi źródłami – mailem, komentarzami na stronie, postami na forach itp.
Niewiele jednak osób zdaje sobie sprawę z tego jak spam jest zdefiniowany w polskim prawie. Bezpośredniej definicji tego pojęcia oczywiście nie znajdziemy, ale pewne regulacje zawiera ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną:

Art. 10. 1. Zakazane jest przesyłanie niezamówionej informacji handlowej skierowanej do oznaczonego odbiorcy będącego osobą fizyczną za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w szczególności poczty elektronicznej.
2. Informację handlową uważa się za zamówioną, jeżeli odbiorca wyraził zgodę na otrzymywanie takiej informacji, w szczególności udostępnił w tym celu identyfikujący go adres elektroniczny.
3. Działanie, o którym mowa w ust. 1, stanowi czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu przepisów ustawy, o której mowa w art. 9 ust. 3 pkt 1.

Polski ustawodawca uregulował jedynie kwestie dotyczące rozsyłania niezamówionych informacji handlowych. Żeby dana wiadomość została uznana za informację handlową musi spełniać przesłanki z art. 2 i art. 9 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną:

Art. 2. Określenia użyte w ustawie oznaczają:
2) informacja handlowa – każdą informację przeznaczoną bezpośrednio lub pośrednio do promowania towarów, usług lub wizerunku przedsiębiorcy lub osoby wykonującej zawód, której prawo do wykonywania zawodu jest uzależnione od spełnienia wymagań określonych w odrębnych ustawach, z wyłączeniem informacji umożliwiającej porozumiewanie się za pomocą środków komunikacji elektronicznej z określoną osobą oraz informacji o towarach i usługach niesłużącej osiągnięciu efektu handlowego pożądanego przez podmiot, który zleca jej rozpowszechnianie, w szczególności bez wynagrodzenia lub innych korzyści od producentów, sprzedawców i świadczących usługi;

Art. 9. 1. Informacja handlowa jest wyraźnie wyodrębniana i oznaczana w sposób niebudzący wątpliwości, że jest to informacja handlowa.
2. Informacja handlowa zawiera:
1) oznaczenie podmiotu, na którego zlecenie jest ona rozpowszechniana, oraz jego adresy elektroniczne;
2) wyraźny opis form działalności promocyjnej, w szczególności obniżek cen, nieodpłatnych świadczeń pieniężnych lub rzeczowych i innych korzyści związanych z promowanym towarem, usługą lub wizerunkiem, a także jednoznaczne określenie warunków niezbędnych do skorzystania z tych korzyści, o ile są one składnikiem oferty;
3) wszelkie informacje, które mogą mieć wpływ na określenie zakresu odpowiedzialności stron, w szczególności ostrzeżenia i zastrzeżenia.
3. Przepisy ust. 1 i 2 nie naruszają przepisów ustawy:
1) z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503, z późn. zm.) oraz
2) z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz. U. Nr 201, poz. 1540, z późn. zm.).

Przy tak określonych w art. 9 wymaganiach stawianym informacji handlowej można mieć poważne wątpliwości, czy większość malingów, bo tej formy spamowania głównie dotyczy ustawa, je spełnia. Bardzo często w mailu nie ma pełnej informacji handlowej, a jedynie krótka wzmianka o jakimś towarze, czy usłudze z linkiem odsyłającym do pełnej oferty na stronie reklamodawcy. Stwarza to więc pole do manipulacji i możliwość przygotowywania wiadomości w taki sposób, aby nie spełniała kryterium informacji handlowej. Najczęstszy przypadek takich praktyk to w chwili obecnej zapytania o wyrażenie zgody na przesłanie oferty handlowej.

Mity na temat spamu

Do najpopularniejszych przekonań odnośnie zgodności z ustawą o świadczeniu usług drogą elektroniczną należą:

– wysyłanie informacji na ogólnodostępne adresy mailowe jest zgodne z prawem – nieprawda, w ustawie nigdzie nie ma zapisu odnośnie źródła pochodzenia adresu mailowego na którego będzie wysyłana informacja. Ustawa wprost wskazuje, że informacja jest zamówiona jeżeli odbiorca wyraził na to zgodę – zgoda musi być więc wyrażona wprost. Skorzystanie z udostępnionych publicznie maili jest sprzeczne z ustawą, gdyż to że ktoś upublicznił swój e-mail nie jest tożsame z wyrażeniem zgody na przysyłanie mu informacji handlowych.

– ustawa uznaje jedynie za spam informacje handlowe przesyłane za pośrednictwem poczty mail’owej – nie jest to prawda. Ustawa stanowi – „za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w szczególności poczty elektronicznej”. Tym samym może dojść do uznania, że ktoś narusza postanowienia ustawy poprzez rozsyłanie informacji handlowych w postach lub w prywatnych wiadomościach na forach internetowych bądź w komentarzach na blogach. Należy jednak podkreślić, że ustawa wskazuje, iż wiadomość ma być skierowana do „oznaczonego odbiorcy” – tym samym zamieszczanie ich w miejscach publicznych np. postach na forum, co do zasady będzie skierowaniem ich do nieoznaczonych adresatów.

– zabronione jest rozsyłanie informacji jedynie osobom fizycznym – pół prawda. Ustawa nie zabrania wysyłania ofert do osób prawnych. Należy podkreślić, iż osobą fizyczną jest nadal osoba, która wykonuje działalność gospodarczą. Osobą prawną oraz ułomną osobą prawną są spółki. W przypadku jednak spamowaniu skrzynek osób prawnych pojawia się niebezpieczeństwo wysłania maili na skrzynki pocztowe będące ich skrzynkami prywatnymi lub też do osób postronnych – pracowników.

Kara za spam

Karą jaka może spotkać sprawcę za rozsyłanie niezamówionych informacji handlowych jest kara grzywny. Grzywnę orzeka się na podstawie kodeksu wykroczeń, a ten w art. 24 przewiduje, że grzywna jest wymierzana w wysokości od 20 do 5000 zł.
Ponadto spamowanie w rozumieniu ustawy o świadczeniu usług elektronicznych stanowi czyn nieuczciwej konkurencji z którym mogą się wiązać pewne sankcje wynikające z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Art. 24. 1. Kto przesyła za pomocą środków komunikacji elektronicznej niezamówione informacje handlowe, podlega karze grzywny.
2. Ściganie wykroczenia, o którym mowa w ust. 1, następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Art. 25. Orzekanie w sprawach o czyny określone w art. 23 i 24 następuje w trybie przepisów o postępowaniu w sprawach o wykroczenia.

Na koniec ciekawostka – skąd pochodzi termin ‘spam’? Otóż SPAM to nazwa konserwowanej mielonki produkowanej od lat ’30 poprzedniego wieku przez amerykańską firmę Hormel Foods.